Tematy gorczańskie w twórczości artystycznej
Odkrywanie Gorców i przekazywanie wiedzy o nich, odbywało się na kilku płaszczyznach. Jedną z nich była twórczość artystyczna. Rzadko tematyka gorczańska podejmowana była przez uznanych malarzy czy pisarzy. Dlatego ważne jest odnotowanie choćby tych kilku przykładów dzieł, dzięki którym góry te mogły zaistnieć w świadomości odbiorców.
Pierwszych informacji o tej części Beskidów Zachodnich szukać należy w literaturze epoki romantyzmu - w utworach Seweryna Goszczyńskiego, Teodora Tripplina, Wincentego Pola, Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego. Gorce jawią się w nich tylko jako tło dla Tatr, które mocniej przyciągały i inspirowały. Dopiero Władysław Orkan, młodopolski pisarz i poeta urodzony w Porębie Wielkiej, wprowadził je do literatury. Stanowią tło akcji większości jego powieści, są tematem licznych wierszy. Mimo innych intencji artysty, pozostają w świadomości czytelników szare, biedne i smutne. Taki jest bowiem los i życie mieszkańców tej części gór. W ten sposób widzą Gorce także odwiedzający Orkanówkę przyjaciele pisarza, m.in. Leopold Staff.
Do powojennej „literatury gorczańskiej” należą utwory o tematyce krajoznawczej, przeznaczone dla czytelników zainteresowanych turystyką. Pokazano w nich nie tylko przyrodę Gorców, ich walory kulturowe. Autorzy, m.in. Jerzy Młodziejowski i Stanisław Pagaczewski nie kryją związków emocjonalnych z krainą gorczańską, poświęcając jej wiele ciepłych słów.
Współcześnie omawianą tematykę podejmują głównie poeci – regionaliści, inspirowani pięknem przyrody.
Gorce stały się również tematem prac malarskich, choć w dużo mniejszym stopniu niż literackich. Malowali je przyjaciele Orkana: Zefir Ćwikliński i Tymon Niesiołowski. Zachowało się wiele pięknych akwarel Stanisława Dunin–Borkowskiego, czy oleje Henryka Polichta.
Do najbardziej znanych twórców związanych z Gorcami należy Tadeusz Kulisiewicz, grafik i rysownik. Jego prace, zwłaszcza z pierwszej teki pt. Szlembark, były wydarzeniem artystycznym. Drzeworyty przedstawiały obrazy z życia gorczańskich górali, podporządkowanego rytmowi przyrody, a także górski krajobraz.
Współcześnie Gorce są wyjątkowym miejscem dla artystów fotografików, znajdujących tutaj wiele interesujących tematów.
Pierwszych informacji o tej części Beskidów Zachodnich szukać należy w literaturze epoki romantyzmu - w utworach Seweryna Goszczyńskiego, Teodora Tripplina, Wincentego Pola, Bogusza Zygmunta Stęczyńskiego. Gorce jawią się w nich tylko jako tło dla Tatr, które mocniej przyciągały i inspirowały. Dopiero Władysław Orkan, młodopolski pisarz i poeta urodzony w Porębie Wielkiej, wprowadził je do literatury. Stanowią tło akcji większości jego powieści, są tematem licznych wierszy. Mimo innych intencji artysty, pozostają w świadomości czytelników szare, biedne i smutne. Taki jest bowiem los i życie mieszkańców tej części gór. W ten sposób widzą Gorce także odwiedzający Orkanówkę przyjaciele pisarza, m.in. Leopold Staff.
Do powojennej „literatury gorczańskiej” należą utwory o tematyce krajoznawczej, przeznaczone dla czytelników zainteresowanych turystyką. Pokazano w nich nie tylko przyrodę Gorców, ich walory kulturowe. Autorzy, m.in. Jerzy Młodziejowski i Stanisław Pagaczewski nie kryją związków emocjonalnych z krainą gorczańską, poświęcając jej wiele ciepłych słów.
Współcześnie omawianą tematykę podejmują głównie poeci – regionaliści, inspirowani pięknem przyrody.
Gorce stały się również tematem prac malarskich, choć w dużo mniejszym stopniu niż literackich. Malowali je przyjaciele Orkana: Zefir Ćwikliński i Tymon Niesiołowski. Zachowało się wiele pięknych akwarel Stanisława Dunin–Borkowskiego, czy oleje Henryka Polichta.
Do najbardziej znanych twórców związanych z Gorcami należy Tadeusz Kulisiewicz, grafik i rysownik. Jego prace, zwłaszcza z pierwszej teki pt. Szlembark, były wydarzeniem artystycznym. Drzeworyty przedstawiały obrazy z życia gorczańskich górali, podporządkowanego rytmowi przyrody, a także górski krajobraz.
Współcześnie Gorce są wyjątkowym miejscem dla artystów fotografików, znajdujących tutaj wiele interesujących tematów.
Ewa Strauchmann
