Sprawozdanie z działalności edukacyjnej w Gorczańskim Parku Narodowym w roku 2015.
Działania edukacyjne prowadzone były przez pracowników Zespołu ds. Edukacji i Udostępniania Parku, a także pracowników Pracowni Naukowo – Edukacyjnej, Zespołu Ochrony Przyrody, pracowników terenowych Służby Parku, Dyrektora GPN i jego Zastępcę.
Zadania realizowane w zakresie edukacji i udostępniania Parku finansowane były ze środków własnych, a także w ramach realizowanych projektów:
- „Gorce w Naturze 2000. Edukacja i turystyka przyrodnicza” – finansowanego przez NFOŚiGW,
- „Ochrona przyrody GPN poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap 2” projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko,
- „Czynna ochrona ekosystemów Gorczańskiego Parku Narodowego”, finansowany ze środków Funduszu Leśnego (uzupełnienie nawierzchni ścieżki edukacyjnej „Park dworski hr. Wodzickich i góra Chabówka”).
- „Sporządzenie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego na lata 2015 – 2025” projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko (w ramach projektu wydano niektóre wydawnictwa GPN),
- „Przyjaciel małopolskich parków narodowych”, współfinansowany przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Krakowie (projekt prowadzony przez TPN).
W różnorodnych bezpośrednich (czynnych) działaniach edukacyjnych kierowanych do uczniów i nauczycieli, mieszkańców miejscowości sąsiadujących z GPN, a także odwiedzających Park turystów uczestniczyło 13.461 osób, tj.:
zajęcia edukacyjne dla uczniów i studentów – 4.963 osób,
inne działania edukacyjne dla szkół – 1.211 osób,
działania edukacyjne dla turystów – 6.375 osoby
oglądający ekspozycję w Gajówce Mikołaja – 910 osób,
turyści w Chacie na Hali Długiej – 2 osoby.
W 2015 roku wystawy Gorczańskiego Parku Narodowego prezentowane w Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej oraz w innych instytucjach obejrzało 12.660 osób.
DZIAŁANIA KIEROWANE DO UCZNIÓW I NAUCZYCIELI
W 2015 roku przeprowadzono zajęcia edukacyjne dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów oraz studentów - uczestniczyło w nich łącznie 4.963 osób, tj. w stacjonarnych (66) – 3.587 osób, w terenowych (57) – 1.376 osób.
Zajęcia edukacyjne prowadzone są w oparciu o stałą ofertę edukacyjną dla szkół, która jest z roku na rok poszerzana i uatrakcyjniania. Oferta prezentowana jest na stronie internetowej GPN, w postaci ulotek trafia do szkół, głównie z powiatu małopolskiego. W tym roku poszerzono ofertę edukacyjną o zajęcie warsztatowe pt. „Poznaj 25 gatunków ptaków”.
Zajęcia stacjonarne, odbywające się w salach edukacyjnych GPN lub w szkołach, w Domu Wczasów Dziecięcych w Porębie Wielkiej to głównie: prezentacje, prelekcje, pokazy filmów, lekcje tematyczne, zajęcia warsztatowe o różnorodnej tematyce, które ostatnio cieszą się coraz większą popularnością. Aktywne zajęcia terenowe prowadzone są na ścieżkach edukacyjnych GPN, a także w otoczeniu terenowej bazy edukacyjno-wystawienniczej Gajówka Mikołaja w Łopusznej.
inne formy działalności edukacyjnej, w których uczestniczyło 1.211 osób, tj.
*warsztaty dla nauczycieli (5) – 73 osób,
- warsztaty szkoleniowe dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów, promujące pakiet edukacyjny „Poznaj 25 gatunków ptaków” – 26 osób,
Warsztaty składały się z części stacjonarnej i terenowej. Podczas zajęć stacjonarnych uczestnicy poznali elementy pakietu edukacyjnego „Poznaj 25 gatunków ptaków”, a także zasady prowadzenia obserwacji terenowych. Na zajęciach terenowych prowadzona była obserwacja i nauka rozpoznawania 25 gatunków pospolitych ptaków, ich zachowanie, preferowane miejsca występowania, sposoby gniazdowania, prowadzono także naukę rozpoznawana gatunków po głosie.
- zajęcia warsztatowe dla nauczycieli Domu Wczasów Dziecięcych w Porębie Wielkiej pt. „Poznaj 25 gatunków ptaków”, zajęcia stacjonarne oraz terenowe na ścieżce edukacyjnej „Park dworski hr Wodzickich i góra Chabówka” (12 osób),
- przy współpracy ze Starostwem Powiatowym i Powiatowym Centrum Edukacji w Limanowej zorganizowano cykl 3 warsztatów szkoleniowych dla nauczycieli szkół podstawowych i gimnazjów z powiatu limanowskiego, o następującej tematyce:
„Poznaj 25 gatunków ptaków” zajęcia na ścieżce edukacyjnej „Park dworski hr Wodzickich i góra Chabówka” – 7 osób,
„Kwiaty i owady” zajęcia na ścieżce edukacyjnej „Dolina Kamienicy” – 8 osób
„Świat porostów i grzybów” poznawano w dolinie potoku Łopuszna – 20 osób.
* zajęcia warsztatowe (stacjonarne i terenowe) dla nauczycieli z LOP Kraków – informacja nt. walorów przyrodniczych i kulturowych GPN, oferta edukacyjna, zajęcia na ścieżce edukacyjnej „Dolina Kamienicy” – 20 osób,
* zajęcia warsztatowe dla uczniów „Poznaj 25 gatunków ptaków” – 7 warsztatów, 154 uczestników.
W ramach promocji i dystrybucji pomocy dydaktycznej „Poznaj 25 gatunków ptaków”, wydanej ze środków NFOŚiGW, przeprowadzono 7 warsztatów edukacyjnych dla uczniów różnych poziomów nauczania. Uczestniczyło w nich 154 uczestników. Warsztaty składały się z części stacjonarnej (prezentacja pakietu, sposoby obserwowania ptaków, informacje o gatunkach, film nt. obyczajach lęgowych ptaków) oraz części terenowej, podczas której prowadzona była obserwacja ptaków w parku dworskim hr Wodzickich w Porębie Wielkiej. Każdy uczestnik otrzymał bezpłatnie pakiet edukacyjny „Poznaj 25 gatunków ptaków”.
* konkursy Gorczańskiego Parku Narodowego (2 konkursy, 244 uczestników)
W 2015 roku przeprowadzono dwa konkursy wiedzy dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów:
- w konkursie wiedzy ”Gorce w Naturze 2000”, uczestniczyło 147 uczniów.
5.03 przeprowadzono konkurs dla uczniów gimnazjów, w którym wzięło udział 16 zespołów z 6 gimnazjów (48 uczniów), w następnym dniu rywalizowali uczniowie szkół podstawowych - 33 zespoły z 18 szkół ( 99 uczniów). Konkurs był podsumowaniem projektu edukacyjnego pt. „Gorce w Naturze 2000. Edukacja i turystyka przyrodnicza”, realizowanym w Gorczańskim Parku Narodowym w latach 2013 – 2015, w dużym stopniu finansowanym ze środków NFOŚiGW.
- w konkursie wiedzy pt. „35-lat Gorczańskiego Parku Narodowego” uczestniczyło 97 uczniów, tj.:
w kategorii szkół podstawowych: 62 uczniów z 24 szkół podstawowych
w kategorii gimnazjów: 35 uczniów, z 15 gimnazjów.
Uczniowie rozwiązywali 30 zadań, które obejmowały informacje z zakresu: funkcjonowania parku narodowego, walorów przyrodniczych i kulturowych Gorczańskiego PN, przebiegu 10 ścieżek edukacyjnych GPN.
* w 2015 roku GPN wraz z Małopolskim Kuratorium Oświaty w Krakowie, współorganizował konkurs przyrodniczy dla uczniów szkół podstawowych pt. „Skarby przyrody i ich ochrona”. Pracownicy GPN uczestniczyli w przygotowaniu pytań i przekazali nagrody dla zwycięzców. Wzięli też udział w spotkanie laureatów, które odbyło się 29.04.2015 r. w Szkole Podstawowej Nr 2 w Nowym Targu. Pracownicy GPN zaprezentowali walory przyrodnicze Parku dla 100 osób (laureaci konkursu, opiekunowie, nauczyciele SP Nr 2 w Nowym Targu, przedstawiciele MKO, pracownicy innych parków narodowych).
* projekt pt. „Misja Przyroda. Zielone Szkoły w parkach narodowych”, realizowany wspólnie z Fundacją Rozwoju Wsi Polskiej w Warszawie.
W ramach projektu Gorczański Park Narodowy odwiedziło 200 osób, tj. 5 grup 40-osobowych, uczniów ze szkół podstawowych i gimnazjów z województwa małopolskiego i śląskiego.
Dla każdej z grup przeprowadzono następujące zajęcia:
- zajęcia stacjonarne (1 x 5grup)
- zajęcia terenowe (gra terenowa) – Poznaj teren GPN (1 x 5 grup)
- całodniowe zajęcia warsztatowe na ścieżkach edukacyjnych (2 x 5 grup).
Uczniowie poznawali przyrodę na 3 ścieżkach edukacyjnych GPN: „Dolina potoku Turbacz”, „Wokół doliny Poręby’ i ‘Na Turbaczyk’. Każda grupa przygotowywała codzienne sprawozdanie, zawierające dużą liczbę zdjęć, które zamieszczane było na profilu projektu.
* Europejski Dzień Parków Narodowych, to coroczna impreza edukacyjna dla uczniów klas V szkół podstawowych z Gminy Niedźwiedź (68 osób). W tym roku młodzież uczestniczyła w prezentacji na temat parków narodowych Czarnogóry, którą przeprowadził dyr. GPN Janusz Tomasiewicz.
* wykłady dla uczniów szkół podstawowych i gimnazjów z Gminy Niedźwiedź, związane z tematyką prezentowanych wystaw w Dyrekcji GPN (2, 150 osób)
- „Nepal” - spotkanie z podróżnikiem Markiem Żołądkiem – 75 osób
- „Kozica – żywy symbol Tatr” – spotkanie z pracownikiem TPN Pawłem Szczepankiem – 75 osób
* w imprezie edukacyjnej „Święto Drzewa” organizowanej wspólnie z Starostwem Powiatowym w Limanowej wzięło udział 72 uczniów z 4 szkół (Zespół Placówek Oświatowych w Mszanie Górnej, Zespół Placówek Oświatowych w Podobinie, Przedszkole Nr 2 w Mszanie Dolnej, Szkoła Podstawowa w Łętowym).
* Gorczański Park Narodowy uczestniczył w programie edukacyjnym pt. „Dbam o czyste powietrze”realizowanym ze Stowarzyszeniem „Razem dla Regionu” z Limanowej.
W ramach projektu przeprowadzono 2 x zajęcia edukacyjne (stacjonarne i terenowe) dla 80 uczniów szkół z powiatu limanowskiego.
* pomoc w organizacji konkursu międzyszkolnego dla szkół z gminy Dobra z okazji Dnia Ziemi w Specjalnym Ośrodku Szkolno – Wychowawczym w Dobrej (50 osób).
DZIAŁANIA DLA ODWIEDZAJĄCYCH GPN TURYSTÓW ORAZ SPOŁECZNOŚCI LOKALNEJ, w których uczestniczyło (54 wydarzeń), 6.375 osób tj.:
* szkolenia przewodników beskidzkich (3) – 65 osób,
W 2015 r. GPN zorganizował 3 szkolenie dla przewodników beskidzkich. Przewodnicy uczestniczyli w zajęciach stacjonarnych nt. zasad udostępniania GPN dla turystyki, a także w zajęciach terenowych:
9.05. „Poznaj 25 gatunków ptaków” – 20 osób,
23.05. „Obozy partyzanckie w Gorcach” – 23 osoby,
4.07. „Ślady i tropy zwierząt” – 22 osoby.
* warsztaty dla znawców Ostoi Gorczańskiej (21 osób)
- 28.03.2015 r. grupa znawców Ostoi Gorczańskiej (pracownicy sąsiednich Nadleśnictw, GPN, parków narodowych, nauczyciele, przedstawiciele lokalnych społeczności) – 21 osób, realizowała warsztaty dot. 25 gatunków ptaków, w ramach promocji pomocy dydaktycznej wydanej przez GPN.
* imprezy edukacyjne plenerowe (5), w których uczestniczyło 5.365 osób, tj.
- „Majówka w Gajówce” (130 osób). Plenerowa impreza edukacyjna odbyła się w dniu 24.05.2015 r. (niedziela), zorganizowana została przy współudziale GOK w Łopusznej. Skierowana była głównie do mieszkańców Łopusznej. Oprócz nabożeństwa majowego w programie znalazły się: występ zespołu regionalnego „Mali Łopuśnianie”, zwiedzanie ekspozycji, ognisko, poczęstunek.
- plenerowa impreza edukacyjna pt. „Wakacyjne przygody na ścieżkach przyrody” (120 osób) o tematyce przyrodniczo – etnograficznej. Odbyła się w dniu 9.08.2015 r.
W programie imprezy przyrodniczo – etnograficznej znalazł się m.in. wykład etnologa: Świąteczny zielnik magiczny”, warsztaty rękodzieła, warsztaty układania bukietów, warsztaty przyrodnicze nt. pospolitych gatunków ptaków, warsztaty kulinarne wraz z degustacją potraw regionalnych, aktywne zwiedzanie ekspozycji, występ zespołu „Mali Łopuśnianie”.
Uczestnicy imprezy mogli także wziąć udział w akcji „Bezpieczne góry” zorganizowanej wspólnie z Wojewódzką Komendą Policji Wydział Prewencji. Jej głównym celem było podniesienie świadomości na temat zagrożeń, które mogą wystąpić na górskich szlakach turystycznych,
Na zakończenie imprezy odbyła się wycieczka – spacer przyrodniczy na polanę Żubrowisko, w której uczestniczyło (15 osób).
- plenerowa impreza rodzinna pt. „Spotkania z Gorcami” w dolinie potoku Jurkowskiego, zorganizowana wspólnie z Wiejskim Ośrodkiem Kultury w Ochotnicy Górnej (500 osób), Uczestnicy mogli wziąć udział w grach i zabawach edukacyjnych, uzyskać informację przyrodniczą i turystyczną a także zakupić wydawnictwa GPN,
- udział w imprezie plenerowej organizowanej corocznie przez GOK Łopuszna, na stoisku GPN prezentowano ofertę edukacyjna Gajówki Mikołaja i wydawnictwa Parku (700 osób),
- dla uczestników imprezy „Gorczańskie spotkania z Janem Pawłem II w Lubomierzu - Rzekach” w dniu 14.06.2015 r. udostępniono schron Papieżówka wraz z informacją o obiekcie i związkach Jana Pawła II z Gorcami, odwiedziło go ok. 200 osób. Impreza edukacyjne organizowana jest cyklicznie w czerwcu przez Urząd Gminy w Mszanie Dolnej, Sołectwo, OSP i Parafię w Lubomierzu. Główna cześć uroczystości odbywa się przy granicy GPN na polanie Ogrody.
- 12.04.2015 r. - impreza edukacyjna pt. „Parki Narodowe w Małopolsce – Edukacja dla środowiska”, promująca program edukacyjny ‘Przyjaciel parków narodowych”, w Parku Jordana w Krakowie. W aktywnych zajęciach podczas pikniku wzięło udział ok. 3.200 osób.
Impreza miała charakter pikniku edukacyjnego, skierowanego do mieszkańców Krakowa. Zaprezentowano wspólne przedsięwzięcie parków narodowych Małopolski, przygotowane pod opieką naukową pracowników Wydziału Leśnego Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie oraz Krakowskiej Akademii im. Frycza Modrzewskiego. Program edukacyjny „Przyjaciel parku narodowego” kierowany do rodzin z dziećmi, promuje model turystyki przyrodniczej, poznawczej i rodzinnej.
- 6.06.2015 r. – impreza edukacyjna z okazji 90-lecia rezerwatu „Bór na Czerwonym” – ok. 300 osób.Głównym organizatorem imprezy było Nadleśnictwo Nowy Targ, które zaprosiło do współpracy parki narodowe i inne instytucje zajmujące się ochroną przyrody w województwie Małopolskim. Na stoisku GPN można było aktywnie poznawać przyrodę podczas wspólnych, rodzinnych zabaw.
- 11.10.2015 r. impreza edukacyjna „Jesienny piknik Rodzinny”, realizowana przy współpracy LGD i Urząd Miasta w Mszanie Dolnej. Stoisko GPN odwiedziło 200 osób.
* Program „Przyjaciel parku narodowego” - w 2015 roku podjęto współpracę z innymi parkami narodowymi Małopolski, a także z pracownikami: Akademii Rolniczej w Krakowie wydział leśnictwa oraz Krakowską Akademią im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego nad wspólnym programem, przeznaczonym dla rodzin z dziećmi w wieku młodszym. Program ma zachęcać do aktywnego odwiedzania parków narodowych, rozwijać turystykę rodzinną o charakterze edukacyjnym. Opracowano materiały do zeszytu ćwiczeń dla każdego parku narodowego, wydano je w nakładzie 5000 egz. Projekt dofinansowany był ze środków WFOŚiGW w Krakowie.
W pierwszym roku realizacji programu w GPN wydano ok. 1800 książeczek - zeszytów zadań, które wraz ze szczegółową informacją o programie przekazywane były rodzicom w punktach wejściowych do GPN, w Gajówce Mikołaja w Łopusznej, w Dyrekcji Parku w Porębie Wielkiej, oraz podczas imprez edukacyjnych. Informacja o programie ukazała się w kwartalniku dla młodzieży „Salamandra” oraz na stronie internetowej GPN.
Rozdano tylko ok. 100 medali dzieciom, które przyszły z wypełnionymi zeszytami. Po złożeniu uroczystej przysięgi przed pracownikiem Parku. Program będzie kontynuowany w kolejnych latach.
* Program „Strażnik Gorczańskiego Parku Narodowego”. W ramach promocji projektu w kwietniu 2015 r. pracownicy Z ds. EiUP przeprowadzili 3 zajęcia edukacyjne dla grupy uczniów z klas I – III (80 osób) ze Szkoły Podstawowej w Szczawie. Opowiedziano o idei wspólnego wędrowania z rodzicami po ścieżkach edukacyjnych GPN i obserwowania przyrody. Dzieci otrzymały zeszyt „Strażnik GPN”,
* aktywne zajęcia terenowe dla turystów indywidualnych (15) – 257 osób. Zajęcia aktywne dla grup rodzinnych, prowadzone głownie w parku dworskim i na ścieżce edukacyjnej „Dolina potoku Turbacz” w okresie ferii zimowych (6 – 106 osób) oraz w okresie wakacji (9 spotkań – 151 osób). W zajęciach uczestniczyły grupy rodzinne wypoczywające w pensjonatach: Górski Raj i Szczebel.
* w ramach współpracy z Roztoczańskim Parkiem Narodowym w GPN gościła grupa laureatów konkursu fotograficznego pt. „ Roztocze w obiektywie. Bioróżnorodność RPN i Roztocza w makrofotografii” (12 osób). W trakcie warsztatów laureaci poznali teren GPN, jego walory przyrodnicze i kulturowe. Uczestniczyli także w zajęciach doskonalących warsztat fotograficzny.
* uroczyste otwarcie wystaw (3), w których uczestniczyło 125 osób, były to:
- wystawa fotograficzna Bogdana Wiśniowskiego pt. „Pszczoły i osy w makrofotografii”– wernisaż w Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej (30 osób)
- wystawa fotograficzna Krystyny i Janusza Tomasiewicz „Parki narodowe Czarnogóry” wernisaż w Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej (45 osób)
- wystawa fotograficzna Roberta Łabuza „Nagroda za cierpliwość”, wernisaż w Dyrekcji GPN w Porębie Wielkiej (50 osób),
* wykłady, prezentacje (4 x) - 74 osób
- wykład nt. działań Gorczańskiego Parku Narodowego oraz walorów przyrodniczych i kulturowych Gorców dla grupy turystów (30 osób),
- prezentacja walorów przyrodniczych i kulturowych Gorców i Gorczańskiego Parku Narodowego dla członków Rady Gminy Krempna oraz wójta gminy Krempna (20 osób),
- prezentacja walorów przyrodniczych i kulturowych Gorców i Gorczańskiego Parku Narodowego dla leśników z Nadrenii – Westfalii, członków Związku Leśników Niemieckich (18 osób)
- prezentacja walorów przyrodniczych i kulturowych Gorców i Gorczańskiego Parku Narodowego dla pracowników Parku Narodowego Gór Harz w Niemczech (6 osób),
* wycieczki, terenowe szkolenia (3x) – 50 osób
- wycieczki szkoleniowa dla pracowników Nationalpark Harz (2x, 6 osób), na trasach:
Polana Potasznia, przełęcz Borek – Turbacz,
dolina potoku Jaszcze – Przysłop – Łonna.
- wycieczka ścieżką edukacyjną „Dolina Kamienicy” dla członków Rady Gminy Krempna oraz Wójta Gminy Krempna (20 osób),
- wycieczka dydaktyczna w dolinie Łopusznej dla leśników z Nadrenii – Westfalii, członków Związku Leśników Niemieckich (18 osób).
Inne działania (14, 226 osób)
- szkolenie dla właścicieli gospodarstw agroturystycznych w Ochotnicy Górnej, w trakcie którego przedstawiono możliwości i zasady udostępniania GPN, ofertę dla turystów, wydawnictwa, itd. W spotkaniu uczestniczyło 7 osób,
- spotkanie z właścicielami gospodarstw agroturystycznych z Dolnego Śląska - informacja nt. współpracy z organizacjami zrzeszającymi gospodarzy agroturystycznych w otoczeniu GPN, a także na temat walorów przyrodniczych i krajobrazowych parku, zasad udostępniania dla odwiedzających – 24 osoby.
* akcja „Czyste góry” zorganizowana wraz z firmą Cummins z Krakowa (20 osób). odbyła się w dniu 12.09.2015 r. Pracownicy Firmy wraz z rodzinami sprzątali gorczańskie szlaki w O.O.Turbacz, zebrali kilka worków śmieci. Odnowiono także małą infrastrukturę turystyczną przy Papieżówce,
* we wrześniu w Gajówce Mikołaja zorganizowano wieczór poezji: z cyklu „Z poezją ku jesieni” - spotkanie z poezją p. Stanisławy Szewczyk, w którym wzięło udział 35 osób,
* w listopadzie zorganizowano w Gajówce Mikołaja wieczór wspomnień „Są takie miejsca, byli tacy ludzie….” Historię Gajówki Mikołaja przedstawił Andrzej Głodkiewicz, z Nadleśnictwa Nowy Targ, a wspomnienia o ludziach gór prezentowali poeci nowotarscy: Wanda Szado-Kudasik i Roman Dzioboń. W spotkaniu uczestniczyło 15 osób.
* realizacja programu telewizyjnego: „Załoga Eko. Skarby polskiej przyrody”. Jeden z odcinków nakręcony został na terenie Gorczańskiego Parku Narodowego, na ścieżce edukacyjnej „Z Łopusznej na Jankówki” i na szlaku spacerowym na polanę Żubrowisko. W zajęciach edukacyjnych uczestniczyło 15 osób.
* udostępnianie schronu „Papieżówka” turystom indywidualnym (20 osób).
* w 2015 roku podjęto współpracę z Domem Pomocy Społecznej im. Tadeusza Piekarza w Harbutowicach. Przeprowadzono dla pensjonariuszy cykl zajęć na ścieżce edukacyjnej „Dolina Kamienicy” wraz ze zwiedzaniem Papieżówki. W 7 zajęciach uczestniczyło 90 osób, w tym osoby niepełnosprawne na wózkach inwalidzkich.
Ponadto Kierownik Z ds. EiUP uczestniczył w posiedzenie Komisji ds. Programu edukacji leśnej w Nadleśnictwie Limanowa”.
Edukacja realizowana w terenowej sali edukacyjnej w Chacie GPN na Hali Długiej
W 2015 roku terenowa sala edukacyjną w budynku dawnej owczarni na Hali Długiej i znajdująca się tam ekspozycję nt. gorczańskich polan (przyroda, walory kulturowe) otwarta była tylko jeden raz – 1 maja. Obiekt odwiedziło wtedy 2 osoby. W trakcie dyżuru prowadzona była sprzedaż wydawnictw GPN i informacja turystyczna. Z uwagi na brak chętnych wolontariuszy, a także konieczność realizacji dyżurów edukacyjnych w Gajówce Mikołaja w Łopusznej, obiekt nie był udostępniany w okresie wakacyjnym.
Edukacja realizowana w terenowej bazie edukacyjnej „Gajówka Mikołaja”
Wiosną 2015 roku, w celu upowszechnienia wiedzy o Gajówce Mikołaja, a także o możliwości odwiedzenia ekspozycji przyrodniczo – historycznej w obiekcie, na terenie wsi Łopuszna, na Zarębku Niżnym, przy początku czarnego szlaku z Łopusznej na Zielenicę, ustawiono tablicę informacyjną z informacją o bazie edukacyjno-wystawienniczej GPN i mapę udostępniania turystycznego doliny Łopusznej.
W roku 2015 sezon edukacyjny w Gajówce Mikołaja rozpoczął się 2 maja, a zakończył 26września. Łącznie we wskazanym okresie Gajówka Mikołaja była otwarta dla odwiedzających 41 dni (soboty i niedziele) w godzinach 10.00 – 16.00.
Dyżury w Gajówce Mikołaja pełnili pracownicy Zds.EiUP, O.O.Kiczora, ZOP, a także wolontariusze. Podczas dyżuru udostępniania była ekspozycja przyrodniczo – historyczna, prowadzona była sprzedaż wydawnictw i informacja turystyczna.
W 2015 roku Gajówkę Mikołaja odwiedziło 910 osób, w tym:
340 turystów indywidualnych,
570 uczestnicy imprez edukacyjnych i grupy zorganizowane.
Wśród turystów indywidualnych odwiedzających w 2015 roku Gajówkę Mikołaja były m.in. grupy rodzinne uczestniczące w projekcie 5 parków narodowych pt. „Przyjaciel parku narodowego” oraz w konkursie pt. „Małopolski Łowca Atrakcji”, organizowanym przez Gorczańską Organizację Turystyczną z Kamienicy. Gajówka jest jednym z obiektów z terenu Małopolski, który znajdował się na mapie atrakcji i który uczestnicy konkursu musieli odwiedzić.
W 2015 roku zorganizowano w Gajówce Mikołaja szereg imprez edukacyjnych.
Odbyły się tu m.in. zajęcia terenowe i stacjonarne dla uczniów, warsztaty dla nauczycieli szkół z powiatu limanowskiego, wieczór poetycki p. Stanisławy Szewczyk, wieczór wspomnień „Są takie miejsca, byli tacy ludzie…” oraz 2 duże imprezy plenerowe – Majówka w Gajówce, Wakacyjna przygody na ścieżkach przyrody.
WYSTAWY
Gorczański Park Narodowy zorganizował w 2015 roku 12 wystaw, w tym 6 poza obiektami GPN. Obejrzało je łącznie 12.660 osób. Były to:
* wystawy w Dyrekcji GPN (razem oglądających: 2.040, 6 wystaw),
- „Krajobraz górski 2014” wystawa prac fotograficznych, nagrodzonych w 34. konkursie im. Jana Sunderlanda, organizowanym przez MOK w Nowym Targu (styczeń - marzec) – 494 oglądających,
- wystawa fotografii 3D Bogdana Wiśniowskiego „Pszczoły i osy w makrofotografii” (kwiecień - maj) – 449 osób,
- wystawa fotografii Krystyny i Janusza Tomasiewicz pt. „Parki narodowe Czarnogóry” (maj – czerwiec) – 362 oglądających,
- wystawa fotografii ks. Stanisława Pachowicza pt. „U źródeł Raju ” (lipiec – sierpień) – 371 osób,
- wystawa fotograficzna Tatrzańskiego Parku Narodowego pt. „Kozica – żywy symbol Tatr” (wrzesień – październik) - 346 osób,
- wystawa fotograficzna Roberta Łabuza pt. „Nagroda za cierpliwość” (listopad – grudzień) – osób.
* wystawy Gorczańskiego Parku Narodowego w innych obiektach (razem oglądających: 10.620 osób, 6 wystaw):
wystawa fotograficzna „Gorce w Naturze 2000” prezentowano w następujących instytucjach:
- Galeria w Bibliotece Miejskiej w Limanowej (styczeń) – 300 osób
- Miejski Ośrodek Kultury w Nowym Targu (luty - marzec) – obejrzało 1.000 osób,
- Wojewódzka Bibliotek Publiczna w Krakowie (kwiecień - maj) – 7.000 osób,
- Dom Kultury w Żegocinie (sierpień – wrzesień) – 200 osób
- Gminna Biblioteka Publiczna w Tymbarku (październik – grudzień) – 600 osób
Inne wystawy poza Dyrekcją Gorczańskiego Parku Narodowego
- wystawa fotograficzna „Gorce w obiektywie” prezentowana była w Powiatowy Centrum Informacji Turystycznej w kwietniu i maju 2015 r. obejrzało ją 1.520 osób.
UDOSTĘPNIANIE GPN I EDUKACJA NA SZLAKACH TURYSTYCZNYCH
W roku 2015 kontynuowano realizację projektu pn. „Ochrona przyrody GPN poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap 2”. POIS.05.01.00-00- 299/10-00 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Zakończony został 15.11.2015 r.
* Infrastruktura turystyczna:
- wybudowano 3 bramy wejściowe do GPN: w dolinie Koniny, Kamienicy i Jaszcze. W bramach umieszczone zostały tablice urzędowe Gorczańskiego Parku Narodowego i Obszaru Natura 2000 „Ostoja Gorczańska”, regulamin dla odwiedzających GPN oraz ogólne informacje o Parku.
- odnowiono standardowe oznakowanie szlaków (pieszych, rowerowych, konnych) i ścieżek edukacyjnych na terenie GPN – ogółem ok. 288 km,
- dokonano renowacji obelisku (słupa geodezyjnego) na Turbaczu oraz zagospodarowano jego szczyt na miejsce widokowe i odpoczynkowe. Znajdujący się na szczycie Turbacza punkt triangulacyjny I rzędu w polskiej sieci geodezyjnej, który służył w 1931 roku do powiązania triangulacji polskiej i czechosłowackiej od dłuższego czasu niszczał zwłaszcza pod wpływem trudnych warunków klimatycznych. Odrestaurowany historyczny punkt i zagospodarowane miejsce widokowe stanowi wizytówkę Parku oraz ważny element na mapie kulturowo-historycznej Gorców.
- przeprowadzono remont zerodowanego dojścia na szczyt Turbacza oraz zamontowano dodatkowe drogowskazy na czerwonym szlaku turystycznym w kopule szczytowe Turbacza. W ostatnich latach po gwałtownym rozpadzie (wiatrołomy, gradacja kornika, śniegołomy) świerczyny górnoreglowej w kopule Turbacza, nastąpiła szybka erozja gleby na stoku oraz zniszczona zostało standardowe oznakowanie głównego szlaku beskidzkiego (czerwony).
- wykupiono na cele ochrony przyrody części polan:
a) Podskały (działki 4976 – 0,23ha i działki 4977 – ,79 ha) – trasa ścieżki edukacyjnej
„Dolina Gorcowego potoku” z szałasem oraz żółtego szlaku;
b) Turbaczyk (działki 4279- 0,31ha, 4282/1 – 1,16 ha) - trasa ścieżki edukacyjnej „Na
Turbaczyk”, zielonego szlaku oraz punktu widokowego na Turbaczyku)
c) Jankówki (działki 2381/2 – 0,2892 ha i 2381/3 – 0,2514) – trasa czarnego szlaku;
d) Kosarzyska (działki 4927 -0,73 ha, 4929 – 0,02 ha) – trasa czarnego szlaku przez Kudłoń.
W ramach środków własnych prowadzono:
- bieżącą renowację istniejącej małej infrastruktury turystycznej punktów widokowych i miejsc odpoczynkowych (czyszczenie, malowanie, naprawa uszkodzeń ław, tablic, drogowskazów, koszy). Wykonano prace na niektórych polanach (Czoło Turbacza, Hala Długa- przełęcz, Hala Długa - Chatka GPN, Hala Młyńska, Jaworzyna Kamienicka, Średnie, Przysłopek) gdzie w.w. elementy infrastruktury ze względu na trudne warunki terenowe i klimatyczne są najbardziej narażone na niszczenie.
W ramach środków z Funduszu Leśnego - projekt pn. „Czynna ochrona ekosystemów Gorczańskiego Parku Narodowego w 2015 roku” wykonano:
- prace konserwacyjne urządzeń technicznych na szlakach (czyszczenie sączków, brodów, progów) oraz prace mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa turystom (przecinanie powalonych drzew, usuwanie stojącego posuszu w zasięgu szlaków turystycznych). Oczyszczanie szlaków ze śmieci wykonywali pracownicy Parku w ramach przejść terenowych.
- uzupełnienie trasy ścieżki edukacyjnej „Park dworski i góra Chabówka” – ścieżka gruntowa, utwardzona żwirem, na odcinku 230 mb.
Ponadto w sezonie letnim (od 1 maja – 31 października) realizowano:
- obsługę parkingu i miejsca biwakowego na polanie Trusiówka w Lubomierzu- Rzekach. Turyści mogą pozostawić na parkingu auto, zapalić ognisko, skorzystać ze sprzętu do grillowania, w punkcie informacyjno-edukacyjnym nabyć wydawnictwa i gadżety z Parku. Na terenie miejsca biwakowego funkcjonuje ekologiczna toaleta.
- obsługę punktu sprzedaży biletów w Koninkach oraz miejsca biwakowego na polanie Oberówka. Zakres działań jak na miejscu biwakowym Trusiówka.
Wielkość ruchu turystycznego w 2015 roku kształtowała się na podobnym poziomie jak w ubiegłych latach, tzn. szacuje się, że Gorczański Park Narodowy odwiedziło ok. 80 tys. turystów.
WYDAWNICTWA GPN
W 2015 roku w związku z realizacją przedsięwzięcia pn. „Gorce w Naturze 2000. Edukacja i turystyka przyrodnicza”, finansowanego ze środków NFOŚiGW wydano:
- wydawnictwo edukacyjne pt. „Gorce – europejskie dziedzictwo przyrody”, w nakładzie 3000 egz.,
- zestaw edukacyjny dla początkującego obserwatora ptaków „Poznaj 25 gatunków ptaków” w nakładzie 3000 egz.
Na zestaw edukacyjny składają się następujące elementy: Poradnik Początkującego Obserwatora „Poznaj 25 gatunków ptaków”, zeszyt ćwiczeń „Poznaj swoich skrzydlatych sąsiadów” oraz płyta CD z głosami 25 gatunków ptaków i komentarzem, umieszczone we wspólnym opakowaniu.
- wydawnictwo edukacyjne „Skrzydlaci mieszkańcy Gorców”, nakład 3000 szt.
Parametry techniczne i szata graficzna nawiązują do wcześniejszych wydawnictw Gorczańskiego Parku Narodowego: „Przyroda gorczańskich polan”, „Tajemnice gorczańskiej puszczy” oraz „Gorczańskie wody”.
Wydano także 4 numery kwartalnika dla młodzieży „Salamandra”, w nakładzie 2000 egz. każdy. Numery: wiosna 2015, lato 2015 wydano ze środków projektu „Ochrona przyrody GPN poprzez modernizację jego infrastruktury turystycznej – etap II”, natomiast numery: jesień 2015 i zima 2015 wydano ze środków własnych GPN,
Ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach projektu: „Sporządzenie projektu planu ochrony Gorczańskiego Parku Narodowego na lata 2015 – 2025” wydano:
- wydawnictwo pt. „Gorczański Park Narodowy – przyroda i krajobraz pod ochroną”, w nakładzie 2000 egz. popularno-naukowe o charakterze monograficznym, zawierające aktualne dane nt. zasobów przyrodniczych i kulturowych GPN,
- kalendarz ścienny GPN na rok 2016 (13-stronicowy), w nakładzie 1300 egz., z treściami edukacyjnymi nt. siedlisk, gatunków, ochrony przyrody GPN i obszarów Natura 2000 w Gorcach.
Z własnych środków wydano widokówki (6 wzorów), każdy w nakładzie 500 szt., przewodnik po ścieżce edukacyjnej „Dolina potoku Turbacz” w nakładzie 2000 egz. wydawnictwa przeznaczone są do sprzedaży.
Wydano także kalendarzyk listkowy w nakładzie 1000 egz. do bezpłatnego rozdawnictwa.
W ciągu całego roku prowadzona było sprzedaż wydawnictw oraz bezpłatne rozdawnictwo.
Strona internetowa Gorczańskiego Parku Narodowego
odwiedzana była 312.883 razy (liczba zarejestrowanych odsłon), przy czym 58.790 osób to stali użytkownicy strony. Ze strony korzystali także użytkownicy z innych krajów.
Na stronie internetowej ukazywały się aktualne informacje o bieżących działaniach Gorczańskiego Parku Narodowego, a także zaproszenia na wszystkie organizowane wydarzenia edukacyjne i wystawy. Dostępna była oferta edukacyjna i kalendarium imprez. Działał także system kontaktowania się z Parkiem z poziomu strony internetowej, za pośrednictwem formularza kontaktowego.
sporządziła: Ewa Strauchmann i pracownicy Z ds. EiUP
